Tekvondo, karşılaşmaların iki sporcu arasında yapıldığı bireysel bir branştır. Ferdi ve takım maçları şeklinde düzenlenen müsabakalarda eleme usulü uygulanır, ancak takım müsabakalarında ağırlık sınırlaması yoktur. Her takım en az 6 kişiden oluşur. Diğer yandan ferdi müsabakalar ağırlık esasına göre yapılır ve her sporcu kendi sikletinde bir rakiple karşılaşır. Bu spor dalının en belirgin özelliği, yumrukların yanı lira sıçrayarak yüksekten atılan tekmelerden de yararlanılmasıdır. Taekwondoda temel olan üç esas vardır:
1- Poomse-Hyong: Hücum ve savunma (hayali dövüş) teknikleri,
2- Kypek Po: Oyuncunun bir noktada konsantre olup, iyi nefes alarak belli bir hıza sahip olması,
3- Chaya Taeryon: Sporcunun tekniğini ve bilgisini ölçebilmesi. Taekwondo; temel eğitim ve ustalık önemi olmak üzere iki bölümden oluşur.
Temel Eğitim: Renkli kuşaklarla belirtilmiş 10 kademedir. Taekwondo dilinde bunlara "gıp" denir. Her dört a bir yapılan sınavlarda başarı gösteren sporcular bir üst gıp'a geçerler.
Ustalık Dönemi: Gıpları başarı ile tamamlamış sporcular, yurt genelinde federasyon tarafından yılda bir defa yapılan "dan" sınavlarına katılırlar. Bu sınavlarda başarı sağlayanlar ustalığa adım atarlar.
Kuşak sınavlarına katılma süreleri
GIP'lar; her dört ayda bir.
DAN'lar:
1.GIP'dan 1 . DAN'a 6 ay
1.DAN'dan 2. DAN"a 2 yıl
2.DAN'dan 3. DAN'a 3 yıl
3.DAN'dan 4. DAN'a 4 yıl
4.DAN'dan 5. DAN'a 5 yıl gibi periyodik süreleri aktif olarak beklemek zorundadırlar.
Sporcular, ustalık derecelerine göre çeşitli renklerde kuşaklar bağlarlar.
Dereceler;
10. GIP Beyaz Kemer
9. GIP Beyaz Sarı Kemer
8. GIP Sarı Kemer
7. GIP Sarı Yeşil Kemer
6. GIP Yeşil Kemer
5. GIP Yeşil Mavi Kemer
4. GIP Mavi Kemer
3. GIP Mavi Kırmızı Kemer
2. GIP Kırmızı Kemer
1. GIP Kırmızı Siyah Kemer
GIPLAR1. DAN Siyah Kemer
2. DAN Siyah Kemer
3. DAN Siyah Kemer
4. DAN Siyah Kemer
5. DAN Siyah Kemer
6. DAN Siyah Kemer
7. DAN Siyah Kemer
8. DAN Siyah Kemer
9. DAN Siyah Kemer
10. DAN Siyah Kemer (En yüksek derece)
Taekwondo karşılaşmalarında yaş, ve kg'lar aşağıdaki gibidir:
Minikler (bay-bayan): 10-12 yaş grubu
Yıldızlar (bay-bayan): 13-14 yaş grubu
BAYANLAR
Genç Bayanlar: 15-17 yaş grubu;
40 kg-43 kg, 47 kg-51 kg, 55 kg-60 kg, 65 kg+65 kg
Büyük Bayanlar: 18 yaş ve yukarısı;
43 kg-47 kg, 5l kg-55 kg, 60 kg65 kg, 70 kg+70 kg.
ERKEKLER
Genç Erkekler: 15-17 yaş grubu;
45 kg-50 kg, 54 kg-58 kg, 64 kg-70 kg, 76 kg ve +76 kg.
Büyük Erkekler:l8 yaş ve yukarısı;
50 kg-54 kg-58 kg, 64 kg-70 kg, 76 kg-83 kg, +83 kg
Sıklet klasmanları 8 tanedir:
a) Yüzgeç Sıklet (FİN),
b) Sinek Sıklet (FLY),
c) Horoz Sıklet (Bantom),
d) Tüy Sıklet (Feather),
e) Hafif Sıklet (Light),
f) Hafif Orta Sıklet (Welter),
g) ORa Sıklet (Middle),
h) Ağır Sıklet (Heavy).
Taekwondoda karşılaşma süresi, her biri 3 dakika olan 3 devreden (raund oluşur). Devreler arasında 1'er dakikalık dinlenme süresi bulunur. Karşılaşma öncesinde korta çıkan yarışmacılar yüzlerini jüri masasına dönerler ve saha hakeminin "Cheryeot (Dikkat)", "Kyeong-Rye" (Selam ver) komutlarıyla jüriyi selamlarlar. Daha sonra, saha hakeminin "Jwawoohyang-Woo" (Yüz yüze dön) ve "Kyeong-Rye" (Selam ver) komutlarıyla birbirlerine dönüp selam verirler. Tüm bunlardan sonra ise saha hakeminin "Joonbî" (Hazır), "Hoe-Jeon" (Raund) ve "Shi-Ak" (Başla) komutlarıyla birlikte karşılaşma başlar. Karşılaşma sırasında rakibe sırt dönülmez ve karşılaşma alanı terk edilmez. Boyun, vuruş bölgesinin dışında olup vuruş yapılması yasaktır, ayakla vuruş yapılabilir. Ayrıca rakibi tutmak ve sırtına vurmak alınmasına neden olur.
Karşılaşmalar el ve ayak oyunlarından oluşur. El oyunları, ayak oyunları ve savunma yarışmacıya 1 puan, kafaya ve gövdeye yönelik ayak oyunları denge pozisyonunda rakibi sarsıcı şekilde olursa, kazandırır. Yapılan oyunlarda puan alınabilmesi için, rakip oyuncu temas edilmesi şarttır. Artarda yapılacak olan el oyunlarından puan alınabilmesi için ise, arada mutlaka bir ayak oyunu yapılmalıdır. Puan alıcı l; vuruştan sonra vuran yarışmacının , yere düşmesi halinde puan verilmez. Aynı durum, havada yapılan "Tiymiyan" teknikleri için de geçerlidir, Bunun yanında rakibi çekerek yere düşüren ya da tutan yarışmacı puan alamaz.
Müsabakalar, dördü yan bir de orta hakem olmak üzere, toplam 5 hakemle yönetilir. Yan hakemler yalnızca net gördüğü (+) artı puanları verir. Ceza puanlarını veremez, hatta teklif edemez. Orta hakem ise yalnızca ceza (-) eksi puanlarını verir, müsabakanın sağlıklı akışını sağlar. Bununla beraber (+) artı puanları veremez. Ancak beraberlik söz konusu ise inisiyatif hakkını orta hakem kullanarak daha aktif gördüğü sporcuyu üstünlük ile galip ilan eder.
Karşılaşma sonunda toplam puanları en fazla olan yarışmacı, karşılaşmayı kazanır. Sert geçen karşılaşmalarda sporculardan biri zarar görecek, karşılaşmayı sürdüremeyecek duruma gelirse, bu sporcuya 8'e kadar sayılır. Sporcu, bu süre içinde maça başlayamazsa hakkında nakavt kararı verilerek, rakibi galip ilan edilir. Sporculardan birinin yeterli teknik seviyede olmaması, bilincini kaybetmesi ya da doktor kararı ile maç yapamaz duruma gelmesi halinde o sporcu, hakem kararı ile hükmen yenik sayılır.
Taekwondoda galibiyet; diskalifiye ve çekilme ile hükmen, yaralanma ve sakatlanma sonucu, nakavt ile, puan ile, eksi puan ile, üstünlük ile ve hakem kararı şekillerinde elde edilir. Galibiyetin getirdiği sonuçlar ise hakemin oylaması ile ve puan üstünlüğüne göre değerlendirilirken, beraberlik durumunda; başa daha çok ayak tekniği uygulayan, yumruklarını kullanan, aktif, zamanlamayı iyi yapan ve daha dengeli olan sporcu puan alır. Hakem oy pusulasında bu tür üstünlük durumunu belirtmek amacıyla "V" işareti kullanır.
Oyunda yapılması yasaklanan ve ihtara neden olan hareketler şunlardır:
- Sınır çizgisinin dışına çıkmak (tek ayak ile de olsa),
- Çelme takmak, süpürme hareketi yapmak,
- İtmek, tutmak, sarılmak,
- Yere kasıtlı olarak düşmek,
- Kuşak altına teknik yapmak, hayalara vurmak,
- EI ile yüze saldırmak, bir yeri incinmiş gibi davranmak.
Karşılaşma boyunca sporcunun her hatalı hareketinde kendisine 1 eksi puan verilir.
Eksi puan verilmesini gerektiren hareketler ise şunlardır;
- Sürekli olarak kural dışı hareketlerde bulunmak,
- Yere düşen sporcuya vurmak,
- Kafa atmak,
- Ayrıl komutundan sonra müsabakayı sürdürmek.
Maç boyunca 3 eksi puan almak ve faul yaparak rakibini karşılaşmayı sürdüremeyecek duruma getirmek sporcunun diskalifiye edilmesine neden olur.
Ptsi Haz. 08, 2009 6:10 am